Martuxa de luz

Outro nome feminino que por estas terras se sufixa com ux: Martuxa.
Martuxa é usado para denominar à marta (Martes martes e Martes foina) ou como nome familiar para as mulheres chamadas Marta.

Da marta já falei.
Aqui breve história da Santa Marta.

Marta, a orige segundo estes etimologistas, poderia estar num proto-indo-europeu "*martu-", moça casadeira, donzela, recém-casada. Por algumha razom o seu nome verdadeiro era tabu, ou é, e entom buscou-se qualificá-la polo epíteto.

Outra mustélida famosa cheínha de nomes é Mustela nivalis,
a denuncielha,
donicela,
doninha,
norinha ...
Todos estes nomes fam referência a esse estado referenciando-o afrente o casamento, como se dixo da marta?

Outros nomes som variaçons dos anteriores ou formas femininas de aprécio:comadrinha,denosinha,
gonicela,
donosinha,
garridinha.
Dona das paredes é outro mais, polo seu costume de morar nos muros.
Norinha, mas de quem será nora?, com quem irá casar?, ou casou já?

Tanto nome dá muito para falar, e aqui dizem cousas mui muito interessantes.
Foi onde soubem do mito de Ovídio, que relaciona a pequena mustélida coa deusa Lucina, deusa dos partos. Com Juno.

Nalguns lugares para referirmos-nos a um animal sagrado ou maligno; ou a um Poder, um deus ou um dianho, nom o chamamos polo seu nome verdadeiro pois seria pecaminoso ou tragheria o mal.
Assi ao urso chamam-no polo que fai "o-comedor-de-mel" ou
pola cor "o-pardo". Mesmo aqui na Galiza algumhas gentes, nalgumhas zonas, para falarmos do lobo dizemos: “o aquel”, “o outro”, “o bicho”, “ o da boca rachada”, “o filho do demo”, “o compadre” ou “o tío Pedro” ...


DELUZINHA: De-luz e mais o carinho galego no sufixo.A deusa Lucina era a que adjectivava a Juno ou a Diana, Juno Lucina ou Diana Lucina.
(Perdoem-me ó Grandes Deusas, por pronunciar o seu nome).

Este aspecto do parto pode estar tamém no nome de comadrinha, a comadre ajuda a dar a luz, no espanhol conserva-se o nome de comadrona para as enfermeiras parteiras.
DENUNCIELHA: De-núncia e mais o sufixo -elha, com possibilidade de provir do diminutivo latino -ecula.
Aqui hai moito que remexer. Pois o de núncia pode ter o significado de mensageira, ou tamém relacionada co casamento, as núpcias.

DONICELA: Dona da cela?, tal vez de dionisiela, umha Dio-nísia, uma deusa nascida ou do nascimento?

Mas agora na mitologia popular, a deluzinha tem muito mal.
A deluzinha nom pesa mais de 140 gr., e assusta à gente.
Dizem que se che trava o seu veneno é mais forte que o de qualquer víbora.
Bota-se a ti se vas vestido de cor encarnada.Que é tam voraz que te comeria.
Que inclusive tem um aguilhão.
Quando se deixa ver, tu olhas um raio, um lóstrego a correr e vibrar, todo vida, puro nervo.
Que mata as côbregas.
Nom se pode falar mal dela ou pejorá-la, enfurecida botaria-se a ti:
Se te morde a donicela, busca vinho e busca vela que manham darám-che terra

Donicela, bonitinha, garridinha e fermosinha; donicela, torresmeira, borralhenta, caldeirona; mal o raio que te coma!

Voltando à marta. Marta é nome para a coruja nalguns lugares da Galiza, e tamém martaranho no sul do Minho.
Isto fai-me pensar que "marta" na sua orige era um epíteto, a coruja seria a "ave marta" ou o "passaro martaranho", ou sabe deus o quê? ...

As dúvidas neste terreo lamacento de rastos perdidos.
Marte, deusas romanas, as Matres célticas .... a marta e a deluzinha, que rebúmbio!

3 comentários:

Vera Falcão disse...

Muito bonito e delicado o teu blog, gostei principalmente das fotos, das obras da natureza que vc postou.
um abraço

O disse...

Obrigado

Anônimo disse...
Este comentário foi removido por um administrador do blog.